Monday, May 30, 2022

අරගලය පිටුපස

අරගලය පිටුපස කරුණු කාරණා හා
ඒ අවශ්‍ය කරන කාර්‍ය්ය කරන්න ඕනෙ කරන පසුබිමට පොඩි ප්‍රවිශ්ඨයක් ගන්නම් 

-----=----=--
ලාංකික සමාජයේ අපි ඉගෙනගතයුතු මූලික වගේ සරල කාරණාවක් තියෙනවා. ඒ තමයි අපේ සමාජය හා ජනතාව තවම නූතනත්වයට නොපැමිණී හරිම  ලපටි එකක් කියන එකයි.
දෛනික කටයුතු හැරුනම අනෙක් විශේෂ කාරනා වන සමාජ සම්භන්ධතා, දේපාලනය, ආර්ථිකය වගේ දේවල් විෂයේ පුදුමාකාර විදිහට පසුබෑමක ඉන්නෙ, රසවිදීම කියන කාරනය ගත්තම ඒක මනාවට පැහැදිලියි. ගීත, නවකතා , නාට්‍ය, කෑම බීම ගැන විපරම් කරාම ඒක තේරුම් ගන්න පුළුවන්.

සාමාන්‍ය ජනයාගෙ බොහොමයක් දේවල් විශේෂයෙන් දේශපාලනය ගැන දැනුවත් බාවය හරිම ලඳබොලඳයි
 උදාහරණයක් විදිහට ගත්තොත් ෆයිඩ්‍ රයිස් එකක් වගේ -  උණු උණුවෙන් තළුමරමින් කෑවට මෙලෝ ගුණයක් නෑ, එහෙම නැතිනම් කොත්තුවක් වගේ - පෙරේතකමට කාල බඩ පිරෙනවා පහුවදා උදේට අතීසාරය; දැන් මේ රටම මුහුණ දෙන්නෙ ඔය කොත්තුව කාපු එකේ රඟ. 

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයක් සුද්දා අපිට ස්ථාපිත කරල දුන්නට, පසුගිය ශතවර්ෂ 5 ක් තිස්සේ සිදුවෙමින් පවතින ව්‍යසනයන් නිසා අවශ්‍ය කරන  ප්‍රජාතාන්ත්‍රික දියුණු සමාජ පරිව‍ර්තනය තවමත් සිදුවෙලා නෑ කියන එක තමයි මගේ අදහස. 
අපි හැමදාම වගේ දියසේන කුමාරයා එනකන් බලාපොරොත්තු තියාගෙන ඉන්නවා, ඌ ඇවිත් ක්‍රියාත්මක කරන්නෙ රාජාණ්ඩු පාලනයක්, ඒක තමයි සමාජයේ උවමනාව ඒකයි මහරජා කියන දේශපාලන ප්‍රචාරය පහුගිය කාලයේ ඒ පාලනාධිකාරියට සාර්ථකත්වයට යන්න පුළුවන් උනේ. අප්පච්චි කියන්නෙ ඒකෙ අනුරුවක්. 

ඉතා දුක්කිත පැතිකඩක් තමයි මේකෙන් පිළිඹිබු වෙන්නෙ, හරියටම කියනවනම් අපි තවම ගෝත්‍රික සමාජයක්. 

කෙවිටෙන් තලල නාස් ලණු දාල හසුරවන්න ඕනෙ ජනතාවක් ඉනෙ.

එහෙව් එකේ ඔය ස්විට්සර්ලන්තයේ ක්‍රියාත්මක වෙන විදිහට සමාජය හෝ ප්‍රාදේශීය ජනතාව විසින් තීන්දු තීරණ ගන්න ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක බෑ, 
හේතුව ඒව තේරුම් ගන්න බෑ, උදාහරණයක් කියනවනම් අපේ කිරි අම්ම කෙනෙක් ට මවුස් එකක් ගැන කියනව වගේ- උන්දැ ඒක දැකල නෑනෙ කොහෙ තේරුම් ගන්නද. 

හරි සමාජය පරිවර්තනයක් වෙනකම් මේ ක්‍රමේ තමයි, රාජාණ්ඩුවක් හදල හො නැතුව මිනිස්සුන් ට හරියටම කරන්න ඕනෙ දේ පිළිවෙළක් සහිතව මාර්ගෝපදේශ මාර්ගයෙන් දක්කාගෙන යන්න කටයුතු  කරොත් ඔන්න හරි යන්න පුළුවන්.

ඒ වගේම අපි අපිට ගැලෙපෙන දේවල් කරන්න ඕනෙ;
පොඩි උදාහරණයක් කියන්නම්, ඔය ලොකුවට කරන 5s ක්‍රමය අපේ රටේ අන්තිම අසාර්ථක උත්සහයක්, අනික ඒකෙ මූලික සිද්දාන්ත අවබෝධයකින් තොරවෙ මොඩලය එහෙම පිටින්ම ගොම ගොඩ වගේ බාල දැන් ගඳ ගහනව,

 තවත් උදාහරණයක් විදිහට ගත්තොත්  අපිට ගැලපෙන්නෙ cottage industry, මහා පරිමාණ කර්මාන්ත ශාලා බොහොමයක් හරිම අවුල් වගේම අකාර්යක්ෂමයි, එතනත් තියෙන්නේ එකම හේතුව නොගැලපෙන දේ කිරීම හා ක්‍රමෝපායන් ගැලපෙන විදිහට ආදේශ නොකිරීම 

ඉතින් රටේ දේශපාලනයතෙ එහෙමම තමයි.

දැන් ඔය  x, y z generation  කියල කතාවක් තියෙනවා නෙ 
ඕකෙ ඔය Y generation  එක සමහර විට බලාපොරොත්තු  වන සමාජ පරිවර්තනය කරයි කියල හිතන්න පුළුවන් ඒකෙ ප්‍රතිඵල ලැබෙන්නෙ Z generation  එකට 

ඕතන ඉන්න X generation  එක තමයි අවශ්‍ය කරන පරිවර්තනයට පාර හදල දෙන්න ඕනෙ 

Y generation එක  සමාජය පරිවර්තනය කරයි කියල හිතුවත් y generation එක වත් y generation  ඒකෙන් මූලික උනා කියන අරගලයත් තවම පොළොවෙ හරියට අඩිය ගහල නෑ කියල තමයි කියන්න තියෙන්නේ !

කටුසටහන  

Wednesday, May 18, 2022

Hybranation ඇත්ත ඇති සැටියෙන්

Hybranation- ඇත්ත ඇති සැටියෙන්

මේ Hybranation එහෙම නැතිනම් ශිශිර තරණය කියන නොතේරෙන එක සරළ කරගමු.

ශිශිර තරණයකදී සත්තු ශාරීරික ක්‍රියාකාරිත්වය (metabolism) ඉතා අඩු තත්වයට ගෙන ඒම නිසා හෘද ස්පන්ධනය අඩු කරනව වගේම හුස්ම ගැනීමත් විනාඩි 10 කට එක් වරක් දක්වා අඩු කරන්න පෙළඹෙනව.

නැවතත් අපේ මාතෘකාවට යොමු වෙමු, 
මෙවන් අතිදුශ්කර කාලයකදී කලයුතුවන්නේ වියදම් අඩු කිරීමවත්, කාර්‍යක්ශමතාවය වැඩු කර සම්පත් ඉතිරි කිරීමවත් නෙවෙයි, ඒත් ඒව කරන්න එපා කියන එක මෙයින් අදහස් වෙන්නෙ නෑ. ඒකෙන් මේ වෙලාවෙ අවශ්‍ය කරන ප්‍රතිඵලය ලබාගන්න බැරි වෙනව. 

උදාහරණයක් විදිහට මෙහම බලමු,
කලින් තමන්ගේ වාහනයක වැඩට ගියානම් දැන් දෙතුන් දෙනෙක් එක්ක එකතු වෙලා යනව වෙන්න පුළුවන් , ඒකෙන් පෙට්‍රල් ඉතුරු වෙනව තමයි ඒත් office  එකේ තියන ඉන්දන හෝ විදුලිය භාවිතය අඩුවෙන්නෙ නෑ, ඒ වගේම ඔය සාමූහිකව ගමන් ගන්න වාහනයට තෙල් ගහන්නත් සල්ලි නෑ. 
ඉතින් මොනවාද කරන්න ඕනෙ? 
සම්පූර්ණයෙන්ම office  යෙන එක නවත්වන්න ඕනෙ 🤨😁 ඒකෙන් තමයි හොඳම ඉතුරුව වෙන්නෙ.
මේ economic hybranation  එකකදී අවධානය යොමු  වෙන්නඕනෙ වියදම හෝ සම්පත් භාවිතය අඩු කිරීමවත් , ඉතිරි කිරීමවත් , සංරක්ෂණය කිරීමවත් නෙවෙයි, ආර්ථික ක්‍රියාවලීන් සම්පූර්ණයෙන් නවතා දැමීම හෝ ඉතා අඩු ක්‍රියාකාරී මට්ටම ගෙන ඒම, ඒකෙදි අනවශ්‍ය, අවශ්‍ය හෝ අත්‍යවශ්‍ය විදිහට  කාර්‍ය්යන් වර්ගීකරණයට ලක්කිරීම නොහැකිය 
තවත් උදාහරණ බලමු 
1. පාසලේ ගමන සම්පූර්ණයෙන් නවතින්න වෙයි, 
2. කඩෙන් කෑම කනඑක, ආනයනික ආහාර අනුභවය සම්පූර්ණයෙන් නවත්වන්න වෙයි.
3. කලින් කාල හවස 7 ට පෙර නින්දට යන්න වෙයි. 
4. කාර්‍ය්යාල සේවය දින 3-4 කට සීමා වීම
5. බැංකු ශාකා වසා දැමීම හෝ දිනක් ඇර දිනක් විවෘත කිරීම්
මේ ලැයිස්තුව තව දිගට ලියන්න පුළුවන් 
කෙටියෙන් කිව්වොත් අපි දැන් ගත් කරන හැල්මේ දුවන ජීවන රටාව සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් කරල නවතින්න ඕනෙ. 

තනියම ඉඳගෙන කල්පනා කරල බලන්න මොනවාද නොකරන්න ඕනෙ කියල 

සත්තු ජීවත් වෙන්න හුස්ම ගැනීමත් නවත්වනවනම් අපිට මේ කරන ගොඩක් දේවල් අතෑරල දාන්න පුළුවන් 

ක්‍රියාත්මක නොකිරීම ඔබට බාරයි. !!

කටුසටහන 

image: https://dailynews.lk/2016/02/29/features/over-crowded-buses-%E2%80%93-never-ending-issue



Sunday, May 15, 2022

economic hybranation ආර්ථික ශිශිර කාලය

ආර්ථික ශිශිර කාලය ජයග්‍රහණය, ඉතා සැලසුම් සහගත විදිහට කරන්න ඕනෙ කාර්‍ය්යක්.
සතුන් ගේ ශිශිර තරණය ගැන අධ්‍යයනය කරන විට හොඳින් මේක තේරුම් කරගන්න පුළුවන්, 
පහල පින්තූරය තියෙන දිගුවෙන් ඔය විස්තර හොයා ගන්න හැකියි.
අපිට අදාලව මේ ආර්ථික ශිශිර තරණය ගැන බලමු.
ශිශිර තරණය කියන එක හා නින්ද කියන්නෙ දෙකක්, හේතුව නින්ද විවේකයක් සඳහා ශරීරය නවතා තැබීමත් ශිශිර තරණයකදී ශාරීරික අභ්‍යන්තර ක්‍රියාකාරිත්වයන් සම්පූර්ණයෙන් හෝ ඉතා සුළු ක්‍රියාකාරිත්වයකට පමණක් සීමා කිරීමයි. 
උදාහරණයක් විදිහට විනාඩියේදී 300 ක් පමණ වන හෘද ස්පන්ධනය විනාඩියට 10 ටත් වඩා අඩු සීමාව ගෙන ඒම මගින් ජීවිතය පවත්වාගෙන යාමට අත්‍යවශ්‍යවම ප්‍රමාණය පමණක් සිදුකිරීම මෙහිදී වන දෙයකි.

මානව ජීවිතයේ සෑම දෙයක්ම ආර්ථිකය හා බැඳී පවතී, එහෙයින් මෙවන් ආර්ථික පසුබෑමක් පවතින අවධියේ අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ හිඟවීම ස්වභාවික සංසිද්ධියක්
අතින් අප සතුව පවතින සම්පත් ඉදිරි සංක්‍රාන්තිය කාලය තුල ජීවිතය පවත්වාගෙන යාම සඳහා පමණක් ඉතා අරපිරිමැස්මෙන් පාවිච්චියට ගතයුතු වනවා.

මෙහිදී තත්වය තවත්  උග්‍ර වන්නේ , සතුන් ශිශිර තරණයට කලින් ආහාර මේද සංචිත විදිහට තැම්පත් කරගෙන මෙයට යොමු වීමයි. එහෙත් අපි කිසිදු දෙයක් නැතිව මේ තත්වයට මුහුණ දෙන්නෙ වෙනව. 

අපි තවත් කල් නොඇර ශිශිර තරණය පටන් ගමු 
ඉදිරියට තවත් විස්තර 

සුභ රාත්‍රියක් 

කටුසටහන 

 https://www.nationalgeographic.org/article/some-animals-dont-actually-sleep-winter-and-other-surprises-about-hibernation/



Wednesday, May 11, 2022

Hibernation - ශිශිර තරණය

 Hibernation - ශිශිර තරණය කියන්නෙ මොකද්ද? 

Google කරොත් මේ වගේ අර්ථකථනයක් හොයාගන්න පුළුවන් 

Hibernation is a way for many creatures – from butterflies to bats – to survive cold, dark winters without having to forage for food or migrate to somewhere warmer. Instead, they turn down their metabolisms to save energy.- https://www.discoverwildlife.com/animal-facts/

සමහර සතුන් ආහාර හිඟ ශීත ඍතුවෙදි පණ බේරාගෙන ජීවත් වෙන්න තවත් තැනකට නොයා ඉන්න ක්‍රමයක්.

මෙහිදී කරන්නෙ පුළුවන් අඩු ශක්තියක් වැයවන විදිහට සිටීම , තේරුම් ගන්න පුළුවන් විදිහට කියනවනම් නිදා ගැනීම. 

මේක සාමාන්‍ය නින්දට වඩා වෙනස් සාමාන්‍ය නින්දෙදි විවේකයක් , වර්ධනයක් සිදුවුනත් මේ නිද්‍රාවෙදි වෙන්නෙ ඊට වෙනස් යමක්, ඉතා අඩු කායික ශක්තියක් වැය කරමින් ඇඟේ තැම්පත් ආහාර ඉතා පරිස්සමෙන් භාවිතයට ගෙන ජීවිතය පවත්වාගෙන යාම.

අපිට ඇයි මේක වැදගත් වෙන්නෙ. 

මේ වෙද්දී රටේ සෑම අංශයක්ම අකර්මණ්‍ය වෙලා, මුලික අවශ්‍යතා සඳහා මුදල් නෑ, බඩු මිළ අහස උසට, සල්ලි තිබුනත් ඉන්දන නෑ. ඉදිරි සතියෙදි මේ තත්වය තවත් උග්‍ර අතට හැරෙනව වගේම ආහාර හිඟ තැනටත් පත් වෙනව. 

මේ සඳහා අපි මොනවද විසඳුම් විදිහට දකින්නෙ? 

ආනයන සඳහා අවශ්‍ය ඩොලර් $$$ තව තවත් සෙවීම, වියදමට සරිලන විදිහට වැටුප් වැඩි වීම, නව ආදයම් මාර්ග සෙවීම වගේ දේවල්. 

ඕක ගින්නට පිදුරු නෙවෙයි පෙට්‍රල් දානව වගේ වැඩක්, තවතවත් පහලට මිසක් ගොඩ ඒමක නෑ. 

ඉතින් කරන්න ඕනෙ ශිශිර තරණයක්, අපි නිද්‍රාවකට යන්න ඕනෙ, ඒ කියන්නෙ මොනවත් නොකර නිදිය ගන්නවා කියන එක නෙවෙයි. 

ඒකෙදි වෙන්න ඕනෙ තියන ටික ඉතා අරපිරිමැස්මෙන් පාවිච්චියට ගැනීම හා ඉදිරියට ආරක්ෂා කර ගැනීම, වැඩි වැඩියෙන් මහන්සි වෙලා නිශ්පාධනය, කාර්‍යක්ශමතාවය වැඩි කිරීම.
එහෙම බැරිම නම් මොනවත් නොකර සිටීමත් ඉතා වැදගත්, උදාහරණයක් විදිහට වැඩට ගියත් විදුලිය නැති නිසා වැඩට නොයා ඉන්න, එහෙම උනාම යන එන කාලය, මුදල් වගේම ඉන්දන ඉතිරි වෙනව, ඒ ඉන්දන ටික පුළුවන් ඊට වඩා වැදගත් වන වෙන දේකට යොදන්න. 
එහෙම කරාම මොකද වෙන්නෙ, 
ඒකෙන් වෙන්නෙ ප්‍රශ්නය කාලයට බාර දීල අපි පරිස්සමෙන් ඉන්න එක ශීත ඍතුව ගෙවිල වසන්ත කාලයට යන්න මග සොබාදහම විසින්ම හදල දෙනව. 

තව සතියෙන් දෙකෙන් කොහොමත් ඇතිවන අතිශය දුශ්කර කාලයේදි අපි ඉබේම මේ නිද්‍රාවට යන්නෙ සිහියෙන් නෙමෙයි, දියවැඩියාව රෝගියකුගේ තුවාල සහිත අවයව ඉවත් කරන්නෙ ජීවිතය බේරගන්න, ඒ වගේ මේ වෙලාවෙ අපි පාලනයකට යටත්ව ශිශිර තරණයට යොමු උනොත් ඇඟිල්ලක් දෙකක් අහිමි කරගෙන ජීවිතය ගැටගහගන්න වගේම වසන්තට පාතබන්නත් පුළුවන් වෙයි. එහෙම නැතිනම් ශිශිරයේම වැලලී සදාකාලික නින්දට යනවද කියා තීරණය ඔබ සතුයි. 

කටුසටහන